Galen (Galenos): Antik Çağın Büyük Hekimi

"Doktor yalnızca doğanın asistanıdır!"
Galenos

Pergamon 129 tarihinde doğduğu tahmin edilmektedir. Pergamon bu gün İzmir’in Bergama ilçesindedir. İlginç bir tarihi var Pergamonun, Antik dönemin İsviçresi kabul edilebilecek bir krallık diyelim ve bunu daha sonra anlatmak üzere geçelim. 

Galenos, Pergamon’da yaşayan Nikon isimli ünlü bir mimarın tek oğluydu. Babasından matematik ve astronomi dersleri de aldı. On dört yaşına geldiğinde bilgi düzeyi babasını 

geçmişti. Babasının rüyasında Asklepios’u gördüğü ve oğlunu doktor yapması istediği söylenir. 

Bu sebeple mi yoksa öğrenmeye olan merakı yüzünden mi bilinmez Galen, Asklepios’ta tıp okur. Felsefe’nin ve bilimin o dönemdeki kaynakları olan Smyrna (İzmir), Korynthos ve İskenderiye’de eğitimine devam eder. Babası öldükten sonra Roma’ya gider. Ünlü bir cerrah olur, özellikle fizyoloji ve anatomi alanındaki bilgisi ile ünü bütün Roma’ya yayılır. Elbette kıskançlıklar ve rakibi meslektaşları arasındaki yoğun tartışmalar yüzünden 6 yıl sonra Pergamon’a geri döner. Sonra Smyrna’ya gelir ve meydana yakın bir yerde (bu günkü Bayraklı semti) kendi adı ile bir hastane açar.

Roma’da çıkan büyük veba salgını sebebiyle roma imparatoru bilge kral Marcus Aurelius Galen’i Roma’ya geri çağırır. Himayesi altına alır ve oğlu Comodus’un özel doktoru yapar. Galen, öldüğü 199 yılına kadar burada yaşar ve gladyatörlerin doktoru olarak ün yapmış olan Galen, artık Saray doktorudur. 

Gladyatörleri tedavi ederken edindiği bilgiler, maymunlar ve domuzlar üzerinde anatomi fizyoloji çalışmaları yaptığı için anatomi ve fizyoloji bilgisi çağının çok ötesindedir. 

Kendisinden önceki 400 yıl boyunca kan damarlarında hava dolaştığı sanılıyordu. Sesin kalpten geldiğine inanılıyordu. Kanı tanımlamış, ses tellerine giden siniri göstermiştir. Bu gün bildiğimiz oniki kafa çiftinin yedisini bulmuş ve görevlerini anlatmıştır. Boyun omurlarının kırılması ile omurilik yaralanmasının sonuçlarını hayvan deneylerinde göstermiş omurilik ve beyin kökünün görevlerini tarif etmiştir. 

Galen Hipokrat okulundan yetişmiş ve onun hastalıklarla ilgili görüşlerini benimsemiş biriydi. Ancak ünü Hipokrat kadar yaygın değildir. Cerrahinin, özellikle travma cerrahisi’nin babası kabul edilmektedir. Antik dönemden kalan tıp kitaplarının yarısını Galen yazmıştır. Yazdığı toplam kelime sayısı 2,5 milyondur. “Dilin başlıca faydası netliktir” sözü Galen’e aittir. Kitapları yüzlerce yıl tıp okullarında okutulmuştur. 

Tıp Doktoru, astronom, filozof, matematikçi, fizyolog ve anatomist, Galen (Galenos) Anadolu topraklarında doğmuş ve yetişmiştir. 


2 min read
Share this post